تغذیه مصنوعی زنبور عسل

تغذیه مصنوعی زنبور عسل

به طور کلی تغذیه مصنوعی زنبور عسل به دو علت انجام می گیرد :

الف :  تحریک تخم ریزی ملکه و جبران نمودن نیازهای غذایی کندو در بهار به منظور افزایش جمعیت کندو قبل از کوچ و همچنین قبل از شروع جریان شهد از طبیعت .

ب : تحریک مجدد تخم گذاری ملکه در صورت محدود شدن تخم ریزی یا قطع شدن آن در فصل پاییز بعد از برداشت آخرین محصول عسل و تکمیل نمودن ذخیره زمستانی کندو .

بنابراین با توجه به موارد فوق مشخص می شود که تغذیه مصنوعی کندو نیاز طبیعی کندو است

که همه زنبورداران کشورمان به موقع به آن مبادرت می ورزند .

مقدار متوسط شکر مصرفی یک کندو را در سال 10 کیلوگرم تخمین می زنند

که باید در فصل بهار و پاییز با توجه به آنچه گفته شد به کندو داده شود .

بنابراین نباید تصور کرد که چون زنبوردار به کندو آب و شکر می دهد عسلش تقلبی است .

« تقلبات در عسل مختص سودجویان است نه زنبورداران » .

تغذیه مصنوعی زنبور عسل

استفاده از پنجره ملکه  برای تولید عسل

در کلنی های قوی برای محبوس کردن ملکه در یک قسمت از کندو و جلوگیری از تخم ریزی آن در طبقه های فوقانی می توان از پنجره ملکه ( جدار ) استفاده نمود ،

و از طبقه های بالا منحصرا برای ذخیره عسل استفاده کرد ،

با آن که ادعا می شود پنجره ملکه جداکننده عسل و محصول را کاهش می دهد ،

اما استفاده از آن باعث صرفه جویی در وقت و تلاش در کار زنبورداری می شود .

شایان ذکر است که برخی از نژادهای زنبور عسل تمایلی برای عبور از آن نشان نمی دهند ،

اما ممکن است به مقداری وقت نیاز داشته باشند تا خود را با حضور پنجره تطبیق دهند .

پنجره ملکه را باید قبل از تولید شهد روی کندو قرار داد تا زنبوران بتوانند به عبور از آن خو بگیرند .

آماده کردن کندوها برای تولید عسل

آماده کردن کندوها برای تولید عسل

معمولا در فصل بهار و همزمان با فرارسیدن فصل گل و شکوفه در شهر های مختلف کشورمان با توجه به شرایط اقلیمی ،

ملکه زنبور عسل پس از یک استراحت کوتاه زمستانی تخم گذاری خود را مجددا آغاز نموده و فعالیت سایر زنبوران نیز از سر گرفته می شود .

همزمان با شروع فعالیت کندو ، زنبورداران تغذیه بهاره خویش را شروع نموده و با دادن شربت آب و شکر به کندو از یک طرف

باعث تحریک تخم ریزی ملکه گشته و از طرف دیگر نیازهای غذایی زنبوران را برطرف می سازند .

چرا که در این شهد در طبیعت کمیاب است .

زنبوران عسل جهت سوخت و ساز و متابولیسم خود نیاز به تغذیه مصنوعی دارند و این تغذیه هیچ نقشی در تولید عسل

نمیتواند داشته باشد زیرا هر قدر به میزان جمعیت کندو افزوده شود

به همان نسبت هم مصرف غذایی آن بیشتر خواهد شد .

آماده کردن کندوها برای تولید عسل

تغذیه کلنی ها معمولا تا اوایل تولید شهد در طبیعت ادامه داشته و

انجام این کار نه تناه باعث افزایش جمعیت کندو می شود

بلکه امکان تکثیر کلنی را هم برای زنبوردار مهیا می سازد .

بنابراین زنبورداری در کار تولید عسل موفق خواهد بود

که قبل از کوچ دادن کندوهایش حداکثر جمعیت را برای جمع آوری عسل داشته باشد و

انجام چنین کاری فقط و فقط با تغذیه به موقع کلنی ها قبل از کوچ تا تولید شهد در طبیعت امکان پذیر می باشد .

علت تغذیه مصنوعی زنبور با شربت آب و شکر چیست ؟

اکثر کسانی که شناخت کافی از عسل ندارند فکر می کنند که محلول آب و شکری که زنبورداران به زنبور می دهند

صرفا جهت تولید عسل است در صورتی که کاملا در اشتباهند .

باید توجه داشت که زنبور عسل مانند سایر جانداران نیاز به تغذیه مصنوعی دارد و این مسئله ای طبیعی است .

ادامه دارد ....

ویژگی های بعضی از عسل های طبیعی بخش دوم

ویژگی های بعضی از عسل های طبیعی بخش دوم

4 – عسل گشنیز : عسل گشنیز دارای عطر تند و طعم های خاصی است .

از گل های سفید و صورتی چتردار جمع آوری می شود .

شکوفه های گشنیز رشد کرده در یک هکتار زمین حدود 500 کیلو گرم عسل می دهد .

5 – عسل اوکالیپتوس : عسل اوکالیپتوس دارای طعم نامطبوعی است و ارزش پزشکی زیادی دارد و برای درمان سل ریوی توصیه می شود .

6 – عسل یونجه : عسل یونجه از گل های بنفش رنگ یونجه به دست می آید .

عسل تازه استخراج شده بی رنگ یا کهربایی رنگ است .

عسل یونجه به سرعت کریستالی شده و توده سفید رنگی را مانند شیر غلیظ ایجاد می نماید .

این عسل ، عطر و طعم خوبی دارد .

حاوی 57 درصد گلوکز و 40 درصد فروکتوز می باشد .

7 – عسل مریم گلی : عسل مریم گلی به رنگ کهربایی روشن یا تیره زرین ، با بو و مزه ای دلپسند است .

هر هکتار تحت کشت مریم گلی حدود 600 کیلوگرم عسل می دهد .

8 – عسل اکلیل کوهی : عسل اکلیل کوهی عسلی است با کیفیتی عالی و مزه ای دلپسند ، به رنگ کهربایی روشن یا سفید با بوی خوش وانیل .

محتوی 37 درصد گلوکز و 40 درصد فروکتوز است .

از یک هکتار زمین گیاه خودرو 200 کیلوگرم و یک هکتار زمین تحت کشت اکلیل کوهی حدود  600 کیلوگرم عسل به دست می آید .

ویژگی های بعضی از عسل های طبیعی بخش دوم

9 – عسل شبدر : عسل شبدر یکی از بهترین عسل ها است .

کاملا بی رنگ بوده و عطر خوبی دارد . در شکل بلوری به صورت یک توده جامد سفید درمی آید .عسل شبدر حاوی 35 درصد گلوکز و 40 درصد فروکتوز است . یک هکتار زمین تحت کشت شبدر سفید حدود 100 کیلوگرم عسل می دهد .

انواع گیاهان عسل زا

انواع گیاهان عسل زا

در میان گیاهان مختلف ، صدها گونه گیاه می توان یافت که از گل آنها نوش ( شهد ) ترشح می شود ،

اما تعدادی از آنها می توانند شهد به اندازه کافی ترشح کنند و این ماده خام را برای زنبوران عسل فراهم آورند .

مهم ترین گیاهان عسل زا در ایران عبارتند از :

1 – انواع یونجه ها : یونجه باغی ، یونجه معمولی .

2 – انواع شبدر ها : شبدر سفید ، قرمز ، شیرین .

3 – گیاهان وحشی : گل قاصد ، انواع کنگر ، تلخه ، آویشن ، کاکوتی ، گرز ، گون و ده ها گونه دیگر.

4 – سایر گیاهان : اسپرس ، پنبه ، آفتابگردان ، گندم سیاه ، گشنیز ، ریحان ، نعناع ، سماق ، تمشک ، توت فرنگی ،

مرکبات ، سیب ، آلبالو ، بادام ، آلو ، اقاقیا ، لیلکی ، انگور فرنگی ، انگور معمولی ، بید ، درخت جوالدوز ، مریم  گلی ، سویا ،

سیاه دانه ، گشنیز ، کنار ، پیاز و جعفری .

انواع گیاهان عسل زا

ویژگی های بعضی از عسل های طبیعی

1 – عسل اقاقیای سفید : عسل اقاقیا یکی از بهترین انواع عسل است .

به هنگام مایع کاملا شفاف بوده به هنگام کریستالیزاسیون یا بلوری کردن (رس کردن ) رنگ آن به سفیدی برف می شود.

عسل اقاقیا شامل 36 درصد گلوکز و 40 درصد فروکتوز می باشد .

زنبورها از یک هکتار اقاقیای سفید 1700 کیلوگرم عسل تولید می کنند .

2 – عسل سیب : عسل سیب به رنگ زرد کم رنگ با عطری بی نظیر و شیرینی مطبوعی است .

دارای 32 درصد گلوکز و 42 درصد فروکتوز بوده و از شکوفه های سیب جمع آوری می شود .

یک هکتار شکوفه سیب حدود 40 کیلوگرم عسل می دهد .

3 – عسل زرشک : عسل زرشک به رنگ زرد طلایی با عطر مطبوع و طعم شیرین دلچسبی می باشد .

عسل زرشک باعث تصفیه خون می شود .

ادامه دارد ....

تقلبات در عسل

تقلبات در عسل

عسل به علت خواص بسیار زیاد و قیمت نسبتا بالایی که دارد همواره مورد توجه سودجویان بوده و با دست زدن به تقلب در آن

درآمد زیادی نصیب آنان می شود .

گاهی اوقات اجبارا یا عمدا عسل را از تغذیه مصنوعی زنبوران یا محلول آب و شکر و یا شیره انگور و توت تهیه می کنند

و آن را به جای عسل طبیعی می فروشند ،

این عسل دارای هیچ عطر و طعم مطبوعی نبوده و مسلما خواص عسل گل های مختلف را ندارد و

استاندارد آن را جزء عسل های طبیعی نمی داند .

در بعضی از کشور ها از جمله ایران گاهی عسل را به روش های مختلف با شکر و یا گلوکز مایع مخلوط می کنند

که این یک نوع تقلب در استحصال عسل محسوب می شود .

عین این کار قبلا در آمریکا نیز انجام می شده است

و دولت آمریکا به ناچار در سال 1926 در فصل مقررات راجع به دارو و غذا یک ماده تنبیهی برای آن قرار داد .

« بر اساس این ماده مخلوط کردن عسل با هر نوع ماده قندی دیگر برای فروشنده جرم محسوب می شود . »

عسلک

بعضی از حشرات راسته جوربالان مانند شته ها و شپشک ها ضمن تغذیه از نباتات مختلف ، کربوهیدرات (مواد قندی )

اضافی خود را روی سطح برگ های نباتات مورد تغذیه دفع می کنند .

تقلبات در عسل

در مواردی که در طبیعت شهد کمیاب باشد زنبور عسل بالاجبار مواد قندی مذکور و همچنین سایر ترشحات شیرین گیاهان

( به غیر از شهد گل ها ) را جمع آوری و پس از تبدیل به صورت عسل در داخل سلول های قاب ذخیره می نماید این نوع عسل

که عسلک نامیده می شود از نظر عطر ، رنگ و مواد متشکله ، از کیفیت کمتری نسبت به عسل معمولی برخوردار است .

عسلک در مقایسه با عسل تیره تر و لوولوز و دکستروز کمتری دارد .

قندهای مرکب ، مواد معدنی ، نیتروژن و مواد اسیدی عسلک بیشتر از عسل می باشد.

عسل رادیواکتیو

در برخی از انواع عسل ،مقدار خیلی ناچیزی رادیوم وجود دارد

و این عمل با پوشاندن شیشه های عسل با فیلم های حساس

عکاسی و پوشانیدن آن با کاغذ سیاه و مشاهده تصاویری از تشعشع رادیوم در کاغذ حساس عکاسی ثابت شده است .

این خاصیت مربوط به خاک و زمینی است که گیاهان عسل زا در آن رشد کرده اند .

عسل طبیعی

بر طبق تعاریف موجود در کشور های پیشرفته و کشور ما ایران عسل به شهد گل ها اطلاق می شود

که زنبور عسل پس از تغذیه از گیاهان مختلف ساخته باشد .

حال اگر زنبوری به جای شهد گل ها از قند سفید یا شکر استفاده نماید فرآورده آن را نمی توان عسل نامید .

عسل رادیواکتیو

زنبوران عسل دارای نیروی ذاتی هستند که گل های مفید را از غیرمفید تشخیص می دهند ،

آنها با علاقه فراوان سراغ تمام گیاهان طبی و گل های شفابخش می روند

و عصاره ذی قیمت این گل های قشنگ و مفید را گرفته و به بهترین شکل در اختیار ما قرار می دهند .

این عسل کاملا طبیعی و سرشار از مواد غذایی و حیات بخش بوده و می تواند عمده نیازهای غذایی را برطرف کند ،

زیرا که تمام عناصر و املاح و ویتامین هایی را که گل فراهم می کند و زنبور می پروراند و آن را قابل جذب در خون می سازد را دارا می باشد .

« از طرفی کیفیت عسل طبیعی 10 برابربیشتر از عسل مصنوعی است که از دادن آب و شکر به زنبوران به دست می آید .

عسل مصنوعی صرفا برای تغذیه زنبوران تا حدی مناسب بوده و برای انسان اهمیت چندانی ندارد » .

عسل غنی شده با ویتامین

امروزه هر فردی اهمیت چشمگیر ویتامین ها را می شناسد و می داند

که وجود مقادیر خیلی ناچیز نه تنها برای مصونیت بدن در برابر ناخوشی های  گوناگون بلکه برای افزایش پایداریش در برابر

عفونت ها و شرایط بد زندگی کافی است .

عسل مصنوعی

عسل مصنوعی

به مواد و ترکیباتی شبیه عسل اطلاق می شود که بدون دخالت زنبور ساخته می شود

و معمولا از قند نیشکر و میوه های شیرین مانند :

خربزه ، هندوانه ، کدوی تنبل و خرما در ساختن چنین عسل هایی استفاده می کنند.

هر چند به عنوان عسل از آنها نام برده می شود اما این مواد ، عسل نیستند

بلکه از تغلیظ آبمیوه ها به طزیق مصنوعی و صنعتی به دست می آیند .

این روش در ایران متداول نیست ولی در بعضی از کشور های خارجی مرسوم است .

در ایسران هم در سال های اخیر طرح تحقیقاتی تولید عسل از خرما توسط محققین کشورمان آغاز شده که جا دارد

جهت روشن شدن مطلب به خلاصه ای از این طرح تحقیقاتی اشاره شود .

عسل مصنوعی

عسل خرما برای نخستین بار در کشورمان در سال 1370 توسط موسسه تحقیقاتی مهندسی زراعی وزارت جهاد کشاورزی از

خرماهای ضایعاتی درجه 3 و 4 تولید و به مردم عرضه شد .

این عسل عصاره تغلیظ شده خرما می باشد که از طریق عملیات فیزیکی از نظر رنگ و عطر و مزه مورد پروسس قرار گرفته

و تمام موارد ناشناخته شده آن در مقیاس آزمایشگاهی شناخته شده است

و تا سرحد امکان به شرایط فیزیکی و شیمیایی عسل حاصله از زنبور عسل برسد .

تولید عسل خرما که در این تحقیق دنبال شده بود عصاره خرما می باشد

که به وسیله استخراج و جداسازی جامد – مایع به وسیله فیلتراسیون بی رنگ و بی عطر و تا حدی خوش طعم می شود

و سپس در شرایط خاصی از درجه حرارت و فشار به نحوی که دوباره شکل ظاهری نامناسبی به خود نگیرد به حدی تغلیظ شده است

که آب موجود در آن پایین تر از حداقل لازم برای رشد باکتری ها قرار بگیرد .

این عسل که خصوصیات فیزیکی و شیمیایی بسیار نزدیکی با عسل طبیعی کندو دارد ، از هر نوع خرما و از هر درجه ای قابل بازیافت است .

انواع عسل2

انواع عسل

عسل را به روش های مختلف تقسیم بندی و نام گذاری کرده اند .

سه نوع عسل که استثنایی هستند تعریف می شوند .

عسل سمی

ثابت شده است که عسل حاصله از بعضی گیاهان برای انسان سمی بوده و

ایجاد مسمومیت و عوارضی از قبیل اسفراغ ، سرگیجه و عدم تعادل می نماید

چون حاوی نوعی گلوکزید مسموم کننده است .

این نوع عسل ها برای خود زنبور سمی نبوده و زنبوران آن را به راحتی مصرف می کنند و در مناطقی که گیاهان سمی می رویند و

زنبوران عسل جمع آوری می کنند زنبوران می توانند از این مناطق برای تولید موم و بچه کندو استفاده نمایند .

گیاهانی نیز وجود دارد که نوش و گرده تولیدی آنها برای زنبور عسل سمی است

و عسل حاصل از آن برای انسان نیز مسموم کننده است .

مطالعات گوناگون نشان داده اند که عسل حاصل از شهد گیاهان زهری مانند :

بنکدانه ، گل انگشتانه ، خرزهره ، شوکران ، گل پنجه اعلی و غیره هرگز برای آدمی زهرناک نیستند .

انواع عسل

نوعی گیاه که عسل تهیه شده از آن انسان را مسموم می کند نهالی است که این نوع عسل اگر چه برای انسان مضر است و خوردن آن عوارضی مانند :

استفراغ ، سرگیجه و درد شدید معده ایجاد می کند ولی در خود زنبور کوچکترین تاثیری نداشته به طوری که می تواند مورد مصرف زمستانی او قرار بگیرد .

عسلی که بوئیدن آن تولید عطسه می کند و یا نوشیدنش سکر و مستی می آورد و چشیدنش گلو را می سوزاند

این عسل ها مسموم کننده هستند و برای تغذیه مناسب نمی باشد .

ثابت شده است که عسل سمی موجود در شهد گل های آزاله و گل صدتومانی به وجود می آید .

خوراندن 10 گرم عسل سمی به خوکچه های آزمایشی باعث لرزش فک ، استفراغ و تشنج شده در حالی که خوراندن 14 گرم از آن به سایر حیوانات باعث مرگ آنها می گردد .

سم موجود در عسل پایدار نبوده و در صورت نگهداری طولانی مدت عسل حتی در شرایط عادی از سمیت آن کاسته می شود .

نامگذاری عسل

تساندر می گوید : طبیعت در عسل گران بهاترین هدیه ها را برای ما گردآوری نموده است .

این سرمایه بزرگ برای وجود انسان هنوز هم بسیار کم شناخته شده یا به شایستگی ارزش یابی نشده است .

ترکیبات شیمیایی عسل ارتباط مستقیم با نوع پوشش گیاهی ، شرایط اقلیمی و گونه زنبور عسل دارد .

بر اساس تحقیقات انجام گرفته بین گونه های گیاهی تفاوت زیادی در ترکیبات شیمیایی شهد وجود دارد .

در مجموع عسل را از نقطه نظر های مختلفی  براثر خواص به خصوصشان به شرح زیر تقسیم بندی می کنند :

برحسب منبع شهد گل (نوع گیاه)

الف – عسل تک گل : که زنبوران عسل شهد را از روی یک گل خاص جمع آوری می نمایند مانند :

عسل شبدر ، اقاقیا ، آفتابگردان ، عسل تک گل خالص با مشکل زیاد به دست آید .

ب – عسل چند گل : که شهد از روی چندین گل جمع آوری می گردد مانند :

عسل کوهستان ، عسل میوه مانند عسل مرکبات و انواع درختان مثمر و غیر مثمر .

نامگذاری عسل

متناسب با زمان تولید

الف – عسل بهاره : مانند عسل مرکبات و اقاقیا و درختان میوه که زنبوران در اوایل بهار جمع آوری می کنند .

ب – عسل پاییزه : که تولید آن از اواسط تابستان تا اوایل پاییز صورت می گیرد .

متناسب با منطقه تولید

عسل دماوند ، عسل کوهرنگ و...

متناسب با رنگ عسل

عسل بی رنگ مانند عسل اقاقیا ، عسل زرد مانند عسل اسپرس، عسل قرمز مانند عسل آویشن .

برحسب نحوه تولید و استخراج

مانند عسل مایع ( شهد ) ، عسل کریستالیزه ( شکرک زده ) ، عسل شان ، مخلوط عسل مایع با عسل شان و

عسل با موم که مخصوص کندوهای بومی است

و به صورت تکه های خرد شده در ظرف های مخصوص به فروش می رسانند .

وزن مخصوص عسل

وزن مخصوص عسل

وزن مخصوص عسل در 20 درجه سانتی گراد با توجه به میزان آب موجود در آن متفاوت است .

عسل با 14 درصد آب دارای وزن مخصوص1/44404 سانتی متر مکعب می باشد و

وزن مخصوص آن با 21 درصد آب در حدود 1/3550 سانتی متر مکعب است .

مواد معدنی عسل

مقدار مواد معدنی عسل

مقدار مواد معدنی در عسل به طور متوسط 0/17 درصد است ، این مقدار از 1 الی 2 درصد متغیر می باشد .

بیشترین عناصر موجود در عسل به ترتیب کلسیم ، فسفر ، گوگرد ، پتاسیم ، سدیم ، کلر و منگنز می باشد .

عسل های تیره رنگ مواد معدنی بیشتری در مقایسه با عسل های روشن دارند .

مقدار خاکستر عسل 1 تا 3 در هزار است ، یعنی از سوزاندن یک کیلوگرم عسل یک گرم خاکستر به دست می آید که نمایانگر مواد معدنی در عسل است .

درصد مواد معدنی عسل خیلی شبیه به خون انسان است .

پروتئین ها و اسیدهای آمینه

مقدار کمی پروتئین و اسیدآمینه در عسل وجود دارد که هم منشاء گیاهی دارد و هم توسط زنبور تولید می شود .

درصد نیتروژن عسل فقط حدود 0/05 درصد است .

در سال 1960 کومامینی مشخص کرد که در عسل 16 اسیدآمینه وجود دارد .

میزان پرولین در عسل حدود 50 تا 85 درصد است .

وزن مخصوص عسل

اسیدها

اسیدهای موجود در عسل در ساختن مزه خاص آن دخالت دارند .

پ.هاش اندازه گیری شده 490 نمونه عسل بین 3/42 تا 6/10 گزارش شده است .

پ.هاش عسل ایران بین 3/5 تا 4/8 گزارش شده است .

اسیدی بودن عسل احتمالا در عدم رشد میکروب ها در آن تاثیر دارد .

بیشترین اسیدی  که در عسل وجود دارد اسید گلوکونیک است که از تاثیر آنزیم گلوکز اکسیداز بر روی گلوکز تولید می شود .

در حین این واکنش پراکسید هیدروژن نیز تولید می شود که باعث جلوگیری از فساد آن در طول رسیدن می شود .